Nguyên tắc tính án phí và mức án phí khởi kiện hiện nay

Mức án phí cụ thể được quy định chi tiết tại phụ lục kèm theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 về án phí và lệ phí Tòa án. Theo đó, án phí gồm 02 loại:

✔  Được áp dụng cố định mức tiền: Án phí hình sự, hành chính, dân sự sơ thẩm không có giá ngạch, dân sự phúc thẩm.

✔  Tính theo % giá trị tranh chấp hoặc tài sản tranh chấp.

Đặc biệt, nếu giải quyết vụ án tranh chấp dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, tranh chấp hợp đồng, lao động, hành chính theo thủ tục rút gọn thì mức án phí chỉ được tính bằng 50% so với bình thường.

✔  Ngoài ra, mức tính tạm ứng án phí cũng được tính dựa theo giá tài sản. Trong đó, giá tại sản do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định được ưu tiên đầu tiên trong việc làm cơ sở để tạm thu án phí.

✔  Những căn cứ khác cũng được dựa vào để tính mức thu tạm ứng theo thứ tự do: Doanh nghiệp thẩm định giá cung cấp, giá trên tài liệu gửi kèm hồ sơ vụ án, giá thị trường tại thời gian và địa điểm xác định giá tài sản…

Xem Mức án phí khởi kiện dân sự năm 2020

03 trường hợp không phải nộp án phí khi khởi kiện năm 2020

✔  Ngân hàng chính sách xã hội khởi kiện vụ án hoặc kháng cáo bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án để thu hồi nợ vay;

✔  Người bào chữa của bị cáo là người dưới 18 tuổi hoặc là người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất;

✔  Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự là người dưới 18 tuổi hoặc người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất;

Điều kiện để được giảm án phí, lệ phí năm 2020

Trước đây luật chỉ quy định người có khó khăn về kinh tế đã có xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi người này cư trú thì được miễn một phần án phí, lệ phí. Hiện nay, điều kiện để được giảm án phí, lệ phí đã có sự thay đổi mới.

Theo đó, chỉ khi có xác nhận một người gặp sự kiện bất khả kháng khiến không đủ tài sản để nộp án phí, lệ phí thì mới được giảm 50% mức đóng án phí, lệ phí theo quy định mà người đó phải nộp.

Trong đó, sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan, không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép. (Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015). Thông thường có 02 loại hay gặp là chiến tranh và thiên tai.

Tuy nhiên, trong 02 trường hợp sau đây, người được giảm án phí, lệ phí phải nộp lại đủ toàn bộ số tiền này:

✔  Có căn cứ chứng minh điều kiện được giảm án phí, lệ phí không tồn tại;

✔  Theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án;

Có thể thấy, những thay đổi trên là hợp lý, thể hiện tính nhân văn của pháp luật trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho công dân.